Do những nét riêng biệt của từng loại cây trồng mà chúng cũng sẽ xuất hiện một số bệnh đặc thù. Đối với cây lúa, bệnh đạo ôn không còn xa lạ gì, tuy nhiên bệnh ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng thương phẩm trong chính mùa vụ đó. Công ty CP Ứng Dụng Công Nghệ Xanh muốn cùng bà con tìm hiểu về dấu hiệu của bệnh và biện pháp xử lý khi lúa nhiễm bệnh đạo ôn.
1. Nguyên Nhân Gây Bệnh Đạo Ôn
Bệnh đạo ôn là loại bệnh nguy hiểm và tác động trực tiếp đến năng suất của cây lúa. Bệnh do tác nhân nấm Pyricularia oryzae gây ra.
Ngoài trừ nguyên nhân chính là do nấm bệnh tác động gây bệnh thì khi gặp những yếu tố thuận lợi cũng sẽ làm cho bệnh đạo ôn sinh sôi mạnh hơn như:
Thời tiết: một trong những nguyên nhân chính gây ra bệnh đạo ôn. Khi nhiệt độ từ 20-30 độ C, độ ẩm không khí trên 80% là điều kiện thuận lợi phát triển bệnh. Vào mùa mưa, bệnh đạo ôn trên lúa thuận lợi xâm nhập và lây lan rộng, đặc biệt các giống lúa càng mẫn cảm hơn trong giai đoạn trổ bông.
Sự mất cân đối nguồn dưỡng chất: ảnh hưởng đến việc sinh trưởng của lúa. Khi thiếu dinh dưỡng, cây dễ bị suy yếu, mất khả năng đề kháng tự nhiên, giảm khả năng hấp thụ là cơ hội cho bệnh đạo ôn gây hại.
Môi trường đất trồng: đóng vai trò quan trọng cho sự hình thành và phát triển của lúa. Nếu đất ngập nước hoặc khô hạn lâu ngày, đất nhiễm phèn nhiễm mặn cũng tạo điều kiện cho mầm bệnh xuất hiện.
Chất lượng giống lúa: trước khi gieo trồng mà chọn lựa giống không đạt chất lượng, giống chịu kém làm xuất hiện bệnh đạo ôn. Khi gieo trồng gặp điều kiện thời tiết thuận lợi, mầm bệnh lây lan nhanh chóng và có thể tạo thành dịch đạo ôn.
2. Triệu Chứng Bệnh Đạo Ôn
Để phát hiện ra bệnh đạo ôn trên lúa, dựa vào một số dấu hiệu xuất hiện ban đầu:
+ Trên lá vết bệnh nhỏ, nhưng giữa vết bệnh, phần tế bào lá bị hoại tử và khô xám. Vết bệnh lớn lên theo thời gian có hình thoi, điểm đặc trưng của bệnh đạo ôn.
+ Khi bệnh đạo ôn làm hại phần cổ bông, cổ gié thì hầu hết bông hoặc gié bị "cháy" khô và gãy rụng,....
+ Ở hạt lúa có các vết bệnh không rõ hình dạng nhưng nó có màu nâu xám. Có thể lan sâu vào trong vỏ trấu và hạt lúa.
Bệnh đạo ôn ở lúa gây hại trên nhiều bộ phận khác nhau, và đôi lúc tên gọi cũng khác chỉ để phân biệt rõ bộ phận nào đang nhiễm bệnh. Khi gây hại trên lá thì gọi là “đạo ôn lá”, hoặc gọi đơn giản là bệnh đạo ôn (người miền Nam thường nói là cháy lá), gây hại cổ bông thì gọi “bệnh đạo ôn cổ bông”, gây hại cổ gié thì gọi “bệnh đạo ôn cổ gié”,…
3. Vì Sao Cần Phòng Bệnh Đạo Ôn?
Ông bà ta thường bảo "Phòng bệnh hơn chữa bệnh", chỉ có phòng bệnh mới giúp bà con nông dân giảm thiểu những thiệt hại, đem lại một mùa màng bội thu.
Thời điểm thích hợp nhất để phòng bệnh đạo ôn ở lúa chính là giai đoạn bắt đầu trổ, khi mà cây lúa đã trổ lác đác vài bông trên đồng ruộng. Bà con nông dân thường gọi đây là thời điểm trổ lác đác, trổ le te, trổ vài bông, rạn áo the, nứt đòng...
Tuy nhiên, việc phòng bệnh này phải phụ thuộc rất nhiều vào tình hình thời tiết. Thông thường, nấm bệnh gây ra bệnh đạo ôn sẽ sinh sôi nhanh ở nhiệt độ 20-28 độ C. Vì vậy, khi nhiệt độ thời tiết quá cao không nên tiến hành các biện pháp phòng ngừa bệnh. Vào ban ngày, khí trời hanh khô là điều kiện để bào tử phát tán bệnh, còn ban đêm, nhiệt độ thấp, sương đêm lại thuận lợi để bào tử nảy mầm và dễ tấn công vào cây lúa.
Chỉ trong một đêm, quá trình lây nhiễm hoàn toàn, nếu ngày hôm sau nắng nóng, nấm nhiễm có thể ngừng phát triển, nhưng vào những đêm mát mẻ, sợi nấm phát triển nhanh hơn.
4. Một Số Biện Pháp Phòng Ngừa Và Điều Trị Bệnh Đạo Ôn
a. Biện pháp phòng ngừa bệnh đạo ôn
- Trước khi trồng, bà con nên dọn dẹp sạch sẽ đồng ruộng, loại bỏ tàn dư của vụ trước, nhổ sạch cỏ dại,...
- Sử dụng giống kháng bệnh, chống chịu được với thời tiết để trồng.
- Hạt giống phải được xử lý trước khi gieo.
- Để lúa khỏe, kháng bệnh không nên gieo sạ dày (sạ khoảng 120kg/ha).
- Bón phân hợp lý, đúng liều lượng, không bón quá nhiều đạm, bón theo bảng màu của lá lúa (Nếu bón nhiều đạm lá lúa sẽ có màu xanh đậm, phiến lá không thẳng đứng và bị nằm ngang).
- Chủ động phòng bệnh khi điều kiện thời tiết thích hợp để bệnh tấn công vào cây trồng như phun thuốc phòng trừ, thăm vườn thường xuyên giúp xử lý kịp thời khi mới có dấu hiệu bệnh,....
b. Biện pháp điều trị bệnh đạo ôn
Việc phun thuốc đặc trị giúp nhanh chóng giải quyết tình trạng bệnh đang lây lan. Và phải phun thuốc theo chỉ dẫn của các cơ quan có thẩm quyền tại địa phương, phun đúng liều lượng để đảm bảo không tàn phá hết cả cánh đồng. Một số loại thuốc phổ biến trên thị trường: Beam 75WP, Kabim 30WP và Filia 35EC...
Thuốc đặc trị sẽ có hiệu quả ngay tức thời nhưng để lại những hậu quả khó lường. Bà con khi tiếp xúc trực tiếp với thuốc hóa học làm ảnh hưởng đến an toàn sức khỏe. Không chỉ thế, môi trường đất trồng dễ bị xói mòn, mất đi chất dinh dưỡng nuôi cây, cây sau khi hết bệnh cũng không đạt đủ năng suất và chất lượng.
Vì vậy, chỉ dùng đến biện pháp hóa học khi dịch bệnh quá nghiêm trọng.
c. Biện pháp sinh học giảm thiểu bệnh bệnh đạo ôn
Nguồn gốc, đặc điểm: là chế phẩm sinh học được bào chế để điều trị các bệnh do nấm, nhất là phòng ngừa bệnh phấn trắng. Sản phẩm được phân phối bởi công ty CP Ứng Dụng Công Nghệ Xanh, bán trên thị trường theo quy cách đóng gói 25g.
Thành phần:
+ Chaetomium cupreum............................................................... 1.5x10^8 CFU/g
Lợi ích:
+ Phòng trị hiệu quả các bệnh liên quan đến đạo ôn lá, cổ bông, thối thân, héo rũ, phấn trắng, đốm lá.
+ Tăng sức đề kháng giúp cây khỏe mạnh, khỏi lo nấm và vi khuẩn.
Hướng dẫn sử dụng: (gói 25g/ bình 20-25 lít)
+ Phun ướt đều cây khi bệnh chớm xuất hiện.
+ Phun lặp lại lần 2 sau 5-7 ngày khi áp lực bệnh nặng.
Lưu ý khi dùng:
+ Dùng đúng liều lượng.
+ Có thể sử dụng kết hợp với các loại phân bón và thuốc bảo vệ thực vật khác.
+ Bảo quản nơi khô ráo, tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời.
+ Để xa tầm tay trẻ em.
